Zalecenia dla kobiet po porodzie i cięciu cesarskim
WSKAZÓWKI DLA KOBIETY PO PORODZIE DROGAMI NATURY LUB CIĘCIU CESARSKIM
Karmienie piersią
Mleko matki jest kompletnym i najbezpieczniejszym pokarmem dla dziecka.
Zalety zdrowotne karmienia piersią dla dziecka: zmniejszenie ryzyka infekcji, w szczególności ostrego zapalenia ucha środkowego i przewodu pokarmowego: zmniejszenie ryzyka martwiczego zapalenia jelit u dzieci urodzonych przedwcześnie; zmniejszenie ryzyka wystąpienia nadwagi i otyłości oraz wielu chorób niezakaźnych, w tym cukrzycy typu 1 i typu 2; zmniejszenie ryzyka rozwoju niektórych rodzajów nowotworów, w tym białaczki limfatycznej i szpikowej; zmniejszenie ryzyka nagłej śmierci łóżeczkowej u niemowląt; zmniejszenie ryzyka hospitalizacji w pierwszym roku życia dziecka i związanego z tym stresu; ssanie piersi sprzyja ćwiczeniu mięśni twarzy i jamy ustnej, co pozytywnie wpływa na rozwój mowy u dziecka.
Zalety zdrowotne karmienia piersią dla matki: zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka sutka, jajników i osteoporozy w starszym wieku; szybsze obkurczanie macicy oraz zmniejszenie ryzyka krwotoku poporodowego i niedokrwistości z powodu niedoboru żelaza; wydzielanie oksytocyny podczas karmienia sprzyja właściwej opiece i nawiązaniu prawidłowych relacji z dzieckiem oraz zmniejszenie napięcia i stresu u kobiety.
Przeciwwskazania do karmienia piersią: Prawie każda mama może karmić piersią już w pierwszej godzinie od urodzenia dziecka. Jednak istnieje kilka przeciwwskazań zdrowotnych – zarówno ze strony matki, jak i dziecka – które usprawiedliwiają czasowe lub stałe karmienie sztuczne. Niemowlęta, które chorują na galaktozemię, powinny być karmione pokarmem niezawierającym galaktozy. U matki zakażonej wirusem HIV zaleca się całkowitą rezygnację z karmienia dziecka własnym pokarmem. Karmienie piersią jest również wykluczone u matek, które przyjmują substancje odurzające (drogą dożylną, drogą pokarmową czy poprzez drogi oddechowe). Środki te przedostają się do pokarmu i mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia dziecka.
Wskazania do czasowej rezygnacji z karmienia piersią: ciężka choroba dziecka, która uniemożliwia opiekę matki nad dzieckiem, np. podczas sepsy; nadmierne stosowanie miejscowe jodyny lub jodoforu, w szczególności na otwarte rany lub błony śluzowe, może spowodować tłumienie pracy tarczycy lub zakłócenia elektrolitowe; przyjmowanie cytotoksycznej chemioterapii; występowanie czynnej gruźlicy u matki (w trakcie leczenia dziecko powinno zostać odizolowane od matki, a do czasu ustąpienia prątkowania należy je karmić odciągniętym mlekiem matki); spożywanie dużych dawek alkoholu przez matkę, ponieważ wbrew krążącym opiniom, alkohol nie pobudza, ale osłabia laktację; przenikając do pokarmu, prowadzi również do zaburzeń snu u dzieci, apatii, osłabienia odruchów i zahamowania wzrostu u dziecka.
Podczas karmienia piersią ważna jest wygodna pozycja matki jak i dziecka (w pierwszych 2 tygodniach połogu zalecane jest częste przyjmowanie pozycji leżącej). Zaleca się regularne przystawianie dziecka do piersi (co 2-3 godziny – w ciągu dnia; co 3-4 godziny w ciągu nocy). W przypadku wystąpienia jakichkolwiek problemów laktacyjnych, proszę kontaktować się ze swoją położną środowiskową z POZ.
Odżywianie kobiety karmiącej
Karmiąca mama musi jednak pamiętać, że ważną rolę w produkcji mleka odgrywa odżywianie – racjonalne, zdrowe, urozmaicone, lekkostrawne i bogate w pełnowartościowe produkty. Bardzo ważne, aby zwiększyła ilość spożywanego pokarmu, którego organizm potrzebuje do wytwarzania pokarmu dla dziecka. Zapotrzebowanie wzrasta tylko o około 500 kilokalorii dziennie, co odpowiada jednemu dodatkowemu posiłkowi i pozwala organizmowi wyprodukować 750ml mleka. Kobieta karmiąca powinna zwiększyć spożycie pokarmu o około 10% przy braku aktywności fizycznej lub o przynajmniej 20%, jeżeli jest średnio lub bardzo aktywna fizycznie, powinna również zdecydowanie unikać ciężkiej pracy fizycznej.
Dieta karmiącej matki
Kobieta stosująca zróżnicowaną dietę, zgodną ze swoim apetytem, zazwyczaj dostarcza wystarczająco dużo pożywienia, żeby zaspokoić dodatkowe potrzeby związane z karmieniem piersią. Karmiąca mama powinna odżywiać się zgodnie z zasadami prawidłowego żywienia, czyli jeść m.in. mięso, ryby, orzechy, nasiona, zboża, fasolę, warzywa, sery, mleko, olej i lokalne produkty oraz pić często minimum 2 litry płynów dziennie. Kobieta powinna karmić piersią, nawet jeżeli nie spożywa odpowiedniej ilości jedzenia, ponieważ jej organizm nadal produkuje mleko dobrej jakości. Część składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego rozwoju dziecka może pochodzić z zapasów zgromadzonych podczas ciąży. Jeżeli kobieta jest poważnie niedożywiona, zmniejsza się ilość produkowanego mleka. Mamy z niedoborem konkretnych mikroelementów lub kobiety bardzo szczupłe powinny zgłosić się o poradę w zakresie żywienia i wprowadzenia właściwej diety.
Zaleca się prowadzenie oszczędzającego trybu życia z uwzględnieniem odpowiedniej ilości snu, spokoju.
Od pierwszej doby po porodzie zaleca się regularne wykonywanie ćwiczeń mięśni Kegla – profilaktyka problemów z nietrzymaniem moczu oraz nieprawidłową statyką narządu rodnego. W połogu zalecana jest umiarkowana aktywność fizyczna, wypoczynek. Niewskazane jest podnoszenie ciężkich przedmiotów (np. noszenie wózka wraz z dzieckiem po schodach).
Przestrzeganie zasad higieny:
a) intymnej: podmywanie się po każdym skorzystaniu z toalety, częsta zmiana podkładów poporodowych, kąpiel pod prysznicem, używanie siateczkowej bielizny jednorazowej, wietrzenie rany krocza po porodzie lub rany operacyjnej po cięciu cesarskim;
b) częste mycie rąk wodą z mydłem (przed karmieniem, po zmianie pieluszki u dziecka, przed i po korzystaniu z toalety).
Ranę krocza po porodzie drogami natury należy myć, wodą z mydłem lub płynem do higieny intymnej stosowanym do tej pory, po każdym oddaniu moczu i stolca, nie należy zmieniać żadnych kosmetyków.
Jeżeli poród był zakończony cięciem cesarskim, ranę należy utrzymywać w czystości i suchości. Usunięcie opatrunku z reguły wykonywane jest podczas uruchamiania pacjentki, po tym czasie wykonuje się toaletę wodą z mydłem oraz wietrzenie rany.
Szwy z rany krocza i rany po cięciu cesarski są rozpuszczalne, nie trzeba ich zdejmować. Wyjątkowo stosowane są szwy nierozpuszczalne, które należy zdjąć w 4 dobie po chirurgicznym zaopatrzeniu pęknięcia krocza lub w 7 dobie po cięciu cesarskim.
Krwawienie po porodzie będzie stopniowo zmniejszać się. Kolor wydzieliny z pochwy zmienia się od brunatnego do przezroczystego. Przez kilka dni po porodzie może Pani odczuwać dyskomfort towarzyszący obkurczaniu się macicy, która wraca do rozmiarów sprzed ciąży. Ból może nasilać się podczas karmienia piersią. Miesiączka może pojawić się po około 6 tygodniach, jeśli nie karmi Pani piersią. U matek karmiących piersią miesiączka może pojawić się po kilku tygodniach lub miesiącach karmienia piersią lub po odstawieniu dziecka od piersi. Karmienie piersią nie stanowi skutecznej metody antykoncepcji. Zdolności prokreacyjne mogą powrócić po 21 dniach od porodu.
Zaleca się korzystanie z prysznica (woda nie powinna być zbyt gorąca), kąpiele w wannie są niewskazane.
Współżycie seksualne, irygacje pochwy, używanie tamponów jest niewskazane przez pierwsze 6 tygodni po porodzie ze względu na zwiększone ryzyko infekcji.
Połóg jest stanem, w którym niezwykle istotne jest wsparcie członków rodziny. Jest to okres dużych zmian hormonalnych z tego względu może się Pani czuć rozchwiana emocjonalnie (od euforii po przygnębienie). Generalnie jest to stan fizjologiczny i najczęściej w sposób samoistny stabilizuje się. Czasem jednak złe samopoczucie utrzymuje się dłużej, a pacjentka popada w stan permanentnego przygnębienia (ponad 2 tygodnie). Problemy i trudności należy zgłosić osobie bliskiej i porozmawiać telefonicznie z położną rodzinną, psychologiem, lekarzem. Jeżeli potrzebne jest wsparcie profesjonalistów, zalecany jest kontakt z najbliższą Poradnią Zdrowia Psychicznego po telefonicznej konsultacji (w celu skonsultowania się z psychologiem, bądź psychiatrą).
PO WYPISIE ZE SZPITALA:
WIZYTY PATRONAŻOWE: Po urodzeniu dziecka, może się Pani telefonicznie bądź osobiście z położną środowiskową, lekarzem rodzinnym, pediatrą, lekarzem położnikiem. Położna ma obowiązek odwiedzić Panią z pierwszą wizytą nie później niż 48 godzin od otrzymania zgłoszenia, że opuściła Pani szpital wraz z dzieckiem. Wizyty patronażowe odbywają się w pierwszych 6-8 tygodniach po porodzie i są bezpłatne, każda położna dokona wszelkich starań, udzieli informacji drogą teleinformatyczną.
ZAŚWIADCZENIE DO BECIKOWEGO: Położna środowiskowa lub osoba prowadząca ciążę zobowiązana jest do wystawienia zaświadczenia do becikowego na podstawie wpisów w karcie przebiegu ciąży, MAMY NA TO CZAS DO ROKU!
W przypadku temperatury ciała powyżej 39*C, obfitszego krwawienia lub nieprawidłowej wydzieliny z pochwy (nieprzyjemny zapach), zaczerwienienia i bólu, bądź zaobserwowania wydzieliny z rany krocza lub rany po cięciu cesarskim, obrzęku i zaczerwienienia piersi, wskazany jest kontakt telefoniczny celem konsultacji, a być może i osobisty z położną rodzinną lub Izbą Przyjęć Ginekologiczno-Położniczą.
Numery telefonów kontaktowych w SPSK nr 1 w Lublinie:
81 532 50 48 - Izba Przyjęć Ginekologiczno-Położnicza
81 534 97 74 – dyżurka położnych Oddziału Położniczego tel. 81 532 03 28 – gabinet lekarski Oddziału Położniczego
81 534 97 73 – dyżurka położnych/pielęgniarek Oddziału Noworodkowego tel. 81 534 01 61 – gabinet lekarski Oddziału Noworodków
AKT URODZENIA DZIECKA: Zgłoszenia urodzenia dziecka może dokonać zdalnie poprzez stronę stronę internetową ePUAP Urzędu Statystycznego w Lublinie (tel. 81 466 15 20) BEZ KONIECZNOŚCI WYCHODZENIA Z DOMU.
WYPIS ZE SZPITALA (PARTNER, OSOBA BLISKA)
- Pacjentka po otrzymaniu dokumentacji wypisowej swojej i dziecka dzwoni po partnera, który czeka w samochodzie z rzeczami.
- Pacjentka po spakowaniu wszystkich rzeczy osobistych przekazuje je partnerowi, odbiera od niego tylko ubranka dla dziecka i siebie.
- Ubrane dziecko oddawane jest partnerowi na korytarzu, przy windzie.
- Pacjentka po ubraniu się wychodzi na korytarz poza oddział, nie wraca na salę.
- Nie wolno wnosić na oddział toreb, walizek z rzeczami z domu, tylko niezbędne rzeczy, minimum.
- Po pacjentkę może przyjechać jedna osoba, która nie miała żadnego kontaktu z chorymi osobami.
- W razie jakichkolwiek niepokojących objawów prosimy o skonsultowanie się telefonicznie bądź osobiście z położną środowiskową, lekarzem rodzinnym, pediatrą lub lekarzem położnikiem.
- Zalecana jest izolacja osób z objawami infekcji górnych dróg oddechowych od matki z dzieckiem z pozostałymi domownikami, unikanie bliskich kontaktów, podawania dłoni, całowania, również dziecka (oprócz mamy dziecka). Częste mycie rąk.
- Pranie bielizny w wysokich temperaturach, pranie ręczników oraz pościeli ze zwiększoną częstotliwością w 90ºC.
- Ręczniki do twarzy i rąk zaleca się papierowe lub zmieniane codziennie.
- Po powrocie do domu najpierw myjemy ręce ciepłą wodą z mydłem, następnie rozbieramy się, wszystkie rzeczy ze szpitala pierzemy, bierzemy prysznic całego ciała łącznie z myciem włosów, kąpiemy dziecko.
- Pijemy ciepłe płyny jak najczęściej 2,5-3l na dobę.
- W naszym szpitalu zakładamy na ranę krocza szwy rozpuszczalne, nie ma potrzeby ich ściągania.
- Wszystkie osoby palące powinny zaniechać palenia tytoniu, również w formie elektrycznych papierosów.